ὄρνυμαι

ὄρνυμαι
ὄρνυμαι
Grammatical information: v.
Meaning: `to stir, to rise, to run out, to hurry' esp. `to excite, to incite, to revive (Il.).
Other forms: Aor. ὠρόμην, -ετο, often and older athem. ὦρτο, ptc. ὄρμενος etc., fut. ὀροῦμαι, ὀρεῖται, perf. ὄρωρα; act. ὄρνυμι, also -ύω, aor. ὦρσα, redupl. 3. sg. ὤρορε, fut. ὄρσω, aor. pass. 3. pl. ὦρθεν (Corinn.). Besides ὀρούω, fut. ὀρούσω, in Hom. only aor. ὀροῦσαι, often w. prefix, e.g. ἐπ, ἀν-, ἐν-, ἐξ- `rise quickly, rush on' (Il.).
Compounds: Also w. prefix, e.g. ἐπ-, ὑπ-, ἀν-. -- As 1. member in governing compp. like ὀρσο-τρίαινα m. `wielder of the trident' (Pi.), ὀρσί-αλος `stirring the sea' (B.), PN as Όρσέ-λαος (Boeot.), Όρσί-λοχος (Il.) besides certainly nominal Όρτί-λοχος (Dor.); s. Schwyzer 442, Bechtel Hist.PN 353 f., Wackernagel Unt. 236 n. 1. As 2. member in the comp. κονι-ορ-τός (s. κόνις), in verbal adj. like θέ-ορ-τος `sprung from the gods' (Pi., A.), νέ-ορ-τος `newly arisen' (S.).
Derivatives: Only ὄρου-σις f. `rise, ὅρμησις, ὁρμή' (Stoic.), ὀρούματα ὁρμή- ματα, πηδήματα H.; remarkable ὀρσό-της, -ητος f. = ὁρμή (Critias), ὀρσί-της m. name of a Cret. dance (Ath.).
Origin: IE [Indo-European] [326] *h₃reu- `rise, set in movement'
Etymology: Its general o-vowel reminds of ὄρνυμι and ὄλλυμι, στόρνυμι, κορέννυμι a.o. and points to *h₃-. Traces of an ε-grade have been supposed in ἔρετο ὡρμήθη H. a.o. (s. ἐρέθω) as well as in Λα-έρ-της (s. λαός; cf. below). The general structure of the IE nu-verbs as well as the comparison with Skt. r̥-nó-ti `rise, move (onself)' give an original *ὄ῎ρ-νυ-μι ( *h₃r̥-n-(e)u-; not *αρνυμι). An orig. *ἴρνυμι with ι as reduced vowel as in κίρνημι (s. on κεράννυμι) Fick BB 29, 197 finds support in the Zeusepithet Έπιρνύτιος Ζεὺς ἐν Κρήτῃ H., what in spite of widespread agreement (Bechtel Lex. 252, WP. 1, 137, Schwyzer 352 a. 695) is to be called quite arbitrary. -- An analysis ὄρ-ν-υ-μι gives the possibility, to connect the aorist ὀροῦ-σαι (to which the later and rare ὀρούω) as o-coloured full grade (*h₃rou-; Persson Beitr. 1, 285; 2, 738; s. also Chantraine Gramm. hom. 1, 374 w. n. 1 a. lit.); cf. further κρούω, κολούω a.o. (Schwyzer 683 w. lit.). -- Comparisons outside Greek do not help much: beyond the pair ὄρ-νυ-μι : r̥-ṇó-ti are to be mentioned from Skt.: ὦρτο : ā́rta, ὤρ-ε-το : ā́r-a-ta (certainly innovations), ὄρ-ωρα : ā́ra, ὦρσε : ārṣ-īt (gramm.). Heth. ar-nu-mi `move on, away or here' is phonetically uncertain and can also be connected with ἄρνυμαι (s. v.). For ὀρούω we compare Lat. ruō `fall down, hurry' . -- Further material (but not from a root "of moving" er-) in WP. 1, 136ff. (w. rich lit.), Pok. 326ff., W.-Hofmann s. orior and 1. ruō; older lit. in Bq. -- Cf. ὀρίνω and ὄρος, also 1. οὖρος.
Page in Frisk: 2,422-424

Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό). . 2010.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • ὄρνυμαι — ὄρνυμι ṛṇóti pres ind mp 1st sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • απόρνυμαι — ἀπόρνυμαι (Α) [όρνυμαι] 1. σηκώνομαι και φεύγω 2. ξεκινώ από κάποιο μέρος …   Dictionary of Greek

  • αυτώρης — αὐτώρης, ες (Α) αυτός που ενεργεί από δική του παρόρμηση, αυθαίρετα. [ΕΤΥΜΟΛ. < αυτ(ο) + ώρης < όρνυμαι «ορμώ» (πρβλ. νεώρης)] …   Dictionary of Greek

  • διόρνυμαι — (Α) [όρνυμαι] ορμώ ανάμεσα, διαβαίνω βιαστικά …   Dictionary of Greek

  • θέορτος — θέορτος, ον (Α) αυτός που πηγάζει από τους θεούς, ο θεόσταλτος («θέορτος ὄλβος», Πίνδ.). [ΕΤΥΜΟΛ. < θε (βλ. θεο ) + ορτος (< όρνυμαι «πηγάζω»), πρβλ. κονι ορτός, νέ ορτος] …   Dictionary of Greek

  • κατωρίς — κατωρίς, ίδος, ἡ (Α) (στον δυϊκό) φρ. «κατωρίδε δύω» ταινίες κρεμασμένες από στεφάνι. [ΕΤΥΜΟΛ. < κατ(α) * + ωρίς (< ὄρνυμαι «εξορμώ»), τ. που απαντά μόνο στο παρόν σύνθ. όν. Το ω λόγω εκτάσεως εν συνθέσει. Πρβλ. και κατ ώρης] …   Dictionary of Greek

  • κατώρης — κατώρης, ώρες (Α) 1. δ. γρφ. τού κατάρης* 2. (κατά τον Ησύχ.) «κάτω ῥέπων». [ΕΤΥΜΟΛ. < κατ(α) * + ώρης (< ὄρνυμαι «εξορμώ»), πρβλ. αυτ ώρης, νε ώρης. Το ω λόγω εκτάσεως εν συνθέσει] …   Dictionary of Greek

  • ούρος — (I) οὖρος, ὁ (Α) φύλακας, φρουρός, επόπτης («Νέστωρ οἷος ἔμιμνε Γερήνιος, οὖρος Ἀχαιῶν», Ομ. Ιλ.). [ΕΤΥΜΟΛ. Βλ. λ. ορώ]. (II) οὖρος, ὁ (Α) ούριος άνεμος. [ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. οὖρος ανάγεται πιθ. σε *ὄρFος και συνδέεται με το ρ. ὄρνυμαι / ὀρούω. Στην… …   Dictionary of Greek

  • παλινόρμενος — παλινόρμενος, ένη, ον (Α) αυτός που όρμησε προς τα πίσω. [ΕΤΥΜΟΛ. < πάλιν + ὄρμενος, μτχ. αορ. τοὐ ὄρνυμαι «ορμώ»] …   Dictionary of Greek

  • συνόρνυμαι — Α ξεκινώ, αναχωρώ μαζί με άλλον («ἀφ Ἑλλάδος αἴας συνορμένοις», Αισχύλ.). [ΕΤΥΜΟΛ. < συν * + ὄρνυμαι «ορμώ, ξεκινώ, ετοιμάζομαι να κάνω κάτι»] …   Dictionary of Greek

  • υπερόρνυμαι — Α υψώνομαι πάνω από κάτι, επικρέμομαι («ἄτας ὑπερορνυμένας πόλει», Σοφ.). [ΕΤΥΜΟΛ. < ὑπερ * + ὄρνυμαι «επιτίθεμαι, ορμώ»] …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”